Angina pectoris
De hartspier wordt van zuurstof voorzien door drie kransslagaders of coronaire arteriën, die op de hartspier lopen. Angina pectoris ontstaat als er een vernauwing optreedt van een kransslagader, waardoor de bloedstroom en zuurstoftoevoer naar de hartspier in het gedrang komen. Dit geeft aanleiding tot typische symptomen van krampachtige pijn in de hartstreek tijdens inspanning. Tijdige diagnose en behandeling is noodzakelijk, want onbehandeld kunnen vernauwingen van de kransslagaders evolueren naar een hartinfarct of hartfalen.
SYMPTOMEN
De typische symptomen van ‘stabiele angina pectoris’ zijn een drukkende, benauwende of toesnoerende pijn op de borst (‘alsof er een gewicht op de borstkas ligt’). De pijn komt op bij inspanningen, en verdwijnt enkele minuten na het staken van de inspanning. De pijn kan uitstralen naar de schouders, armen, hals, kaak of rug. Soms zijn er andere symptomen zoals kortademigheid, misselijkheid of algemeen onwel zijn. De pijnklachten kunnen ook opkomen bij emotie of bij de overgang van een warme naar koude omgeving. Belangrijk om te vermelden is dat veel patiënten niet alle typische symptomen ervaren, en atypische klachten ook kunnen wijzen op kransslagaderlijden.
Men spreekt van ‘instabiele angor pectoris’ als deze klachten opkomen in rust of bij minimale inspanning, of langer dan enkele minuten blijven aanhouden. Deze situatie is de voorloper van een acuut hartinfarct en dient dringend onderzocht en behandeld te worden. Indien u bovenstaande symptomen langer dan 5 minuten ervaart in rust, of wanneer deze blijven bestaan na inspanning, contacteer dan dringend uw huisarts of de medische hulpdiensten via het nummer 112.
OORZAAK
Angina pectoris ontstaat wanneer er een ernstige vernauwing optreedt in een kransslagader of coronaire arterie. Een vernauwing in een kransslagader, of atherosclerose, ontstaat als gevolg van vetafzetting en plaquevorming tegen de wand van het bloedvat. Dit is een langzaam evoluerend proces, dat meestal reeds langere tijd aan de gang is, alvorens de patiënt symptomen ervaart.
De belangrijkste risicofactoren voor het ontwikkelen van kransslagaderverkalking of atherosclerose zijn:
- Roken
- Hoge bloeddruk
- Hoog cholesterol
- Overgewicht
- Diabetes mellitus (suikerziekte)
- Te weinig lichaamsbeweging
- Stress
- Erfelijkheid
Hoe meer risicofactoren een patiënt heeft en hoe langer deze aanwezig zijn, hoe groter de kans op het ontwikkelen van een vernauwde kransslagader en angina pectoris.
ONDERZOEKEN
Bij patiënten met pijnklachten op de borstkas zullen aanvullende onderzoeken noodzakelijk zijn.
Meestal wordt gestart met een elektrocardiogram, echocardiografie, en fietstest voor verdere evaluatie van de functie van het hart, en de reactie van het hart op inspanning.
Op basis van de eerste bevindingen kunnen aanvullende onderzoek worden gepland, zoals een CT- scan van het hart, isotopenonderzoek, stress echocardiografie of hartkatheterisatie. Ten slotte wordt soms een bloedname verricht om specifieke harttesten (enzymes) te bepalen, die kunnen wijzen op beschadiging van de hartspier.
BEHANDELINGEN
Levensstijlmaatregelen
Aangezien vernauwde kransslagaders veelal het gevolg zijn van een ongezonde levensstijl, richt preventie en de behandeling zich onder meer op de aanpak van deze risicofactoren:
- Rookstop
- Vermageren bij overgewicht
- Opdrijven van de fysieke activiteit
Medicatie
Wanneer de diagnose van angina pectoris wordt gesteld, zal medicatie gestart worden. Het gaat om verschillende types medicatie:
- Bloedverdunners om progressie van de vernauwing af te remmen
- Cholesterolmedicatie om progressie van de vernauwing af te remmen
- Vaatverwijdende medicatie om de pijnklachten onder controle te brengen
- Medicatie voor hoge bloeddruk of hoog suiker, zo dit noodzakelijk is
Hartkatheterisatie met stentplaatsing
Bij vermoeden of bevestiging van een ernstige vernauwing in de kransslagaders, zal een medicamenteuze behandeling aangevuld worden met een hartkatheterisatie. Hiervoor wordt de patiënt kortdurend opgenomen in het ziekenhuis. In de operatiezaal wordt via de arm of de lies doorheen de bloedvaten een buisje opgeschoven tot in de kransslagaders, waarvan video-opnames worden gemaakt om de vernauwing te lokaliseren. Als het nodig blijkt, wordt aansluitend een stentplaatsing of percutane coronaire interventie (PCI) uitgevoerd. Hierbij wordt de vernauwing met een kleine ballon opengeblazen, waarna een metalen stent wordt achtergelaten, zodat de bloedstroom en zuurstoftoevoer in de kransslagader worden hersteld en de pijnklachten verdwijnen.
Hartoperatie
Bij sommige patiënten met vernauwde kransslagaders is het niet mogelijk om een stent te plaatsen. In dit geval moet er soms geopteerd worden voor een open hartoperatie met plaatsen van overbruggingen.
Hartrevalidatie
Bij ontslag uit het ziekenhuis na een stentplaatsing zal ambulante hartrevalidatie aan de patiënt worden voorgesteld. Dit is een medisch begeleid oefenprogramma om de hartspier en het lichaam opnieuw te versterken na het doormaken van een hartinfarct. Daarnaast wordt er tijdens de hartrevalidatie aandacht besteed aan medicatie, wijzigingen in de levensstijl en preventie van nieuwe vernauwingen in de toekomst.