Het hart pompt bloed doorheen de bloedvaten in het lichaam. De druk in de bloedvaten die hierdoor wordt opgebouwd, noemt men de bloeddruk. Er is een bepaalde (normale) bloeddruk nodig om voldoende bloed en zuurstof naar de organen en spieren te transfereren. Men spreekt van hypertensie wanneer de druk in de bloedvaten te hoog is. Hypertensie is schadelijk voor het lichaam, en verhoogt de kans op een hartinfarct, herseninfarct, orgaanaantasting en hartfalen.
De meeste patiënten met hoge bloeddruk ervaren geen symptomen, wat het gevaarlijke is van een hoge bloeddruk. Bij zeer hoge bloeddrukwaarden kunnen wel symptomen optreden: hoofdpijn, wazig zicht, spontane bloedingen, pijn op de borst of kortademigheid.
Bij de meeste mensen wordt er geen onderliggende aandoening gevonden die de hoge bloeddruk verklaart. Men spreekt van ‘primaire of essentiële hypertensie’. De volgende factoren kunnen een rol spelen in het ontstaan van primaire hypertensie:
- Leeftijd: bij veroudering stijgt de bloeddruk door veranderingen in de bloedvaten.
- Familiale aanleg: genetische factoren spelen een rol in de aanwezigheid van hoge bloeddruk.
- Obesitas: belangrijk overgewicht verhoogt de nood aan bloedtoevoer in de weefsels, en verhoogt zo de bloeddruk.
- Gebrek aan fysieke activiteit.
- Roken: door de impact van chemische stoffen in tabak, en rechtstreekse beschadiging van de bloedvaten, stijgt de bloeddruk.
- Zoutinname: overmatig zoutgebruik verhoogt de bloeddruk door het aantrekken van vocht in de bloedbaan.
- Alcoholgebruik: het overmatig gebruik van alcohol heeft een nefaste invloed op de bloeddruk.
- Stress.
Daarnaast kan hoge bloeddruk soms ontstaan door een andere onderliggende aandoening. Men spreekt in dat geval van ‘secundaire hypertensie’. Voorbeelden hiervan zijn slaapapneusyndroom, aandoeningen van de nieren of bijnieren, schildklierproblemen of aangeboren aandoeningen van de bloedvaten. Ten slotte kan het gebruik van bepaalde medicatie of drugs de bloeddruk verhogen.
Door de hoge bloeddruk worden de bloedvaten over het hele lichaam beschadigd. Mogelijke gevolgen kunnen zijn:
- Hartinfarct of herseninfarct: door beschadiging van de bloedvatwand ontstaan vernauwingen in de bloedvatwand, dewelke aanleiding kunnen geven tot het dichtslibben van slagaders.
- Hartfalen: bij een hoge bloeddruk moet de hartpomp steeds harder samentrekken om bloed tegen de hoge bloeddruk rond te pompen. Dit leidt tot een verdikte en verstijfde hartspier, met optreden van hartfalen of spierzwakte van de pomp.
- Zichtstoornissen ten gevolge van beschadiging van de bloedvaten van het netvlies van de ogen.
- Nierproblemen ten gevolge van beschadiging van de nierfilter.
De bloeddruk wordt gemeten met een bloeddrukmeter. Hierbij wordt een bovendruk (of systolische druk) gemeten, en een onderdruk (of diastolische druk). De optimale bloeddruk bedraagt rond 120/80 mmHg. We spreken van hypertensie als de bloeddruk bij meerdere metingen hoger is dan 140/90 mmHg.
In de verdere uitwerking van hypertensie worden aanvullende onderzoeken verricht:
- Elektrocardiogram (ECG) en echocardiografie (link naar echocardiografie). Hiermee wordt mogelijke beschadiging aan de hartspier geëvalueerd.
- Fietstest om de evolutie van de bloeddruk tijdens inspanning te beoordelen.
- Bij verdenking op secundaire hypertensie of voor evaluatie van schade ten gevolge van hoge bloeddruk, zullen soms aanvullende testen worden gepland: nazicht van de nieren, onderzoek van het bloed of de urine, een slaaponderzoek, nazicht van de ogen,…
- Een 24-uurs bloeddrukmeting is geadviseerd om de bloeddruk in de thuissetting te evalueren, of om het effect van opgestarte therapie te beoordelen.
Levensstijlmaatregelen
Aangezien hoge bloeddruk vaak het gevolg is van een ongezonde levensstijl, bestaat de eerste stap van de behandeling uit volgende adviezen:
- Inname van gezonde voeding, met beperking van de zoutinname.
- Frequente lichaamsbeweging: dagelijks 30 minuten.
- Behoud van een normaal lichaamsgewicht of vermagering bij overgewicht.
- Beperking van het alcoholgebruik.
- Rookstop.
Medicatie
Indien wijzigingen in de levensstijl alleen ontoereikend zijn, of wanneer er een zeer hoge bloeddruk wordt vastgesteld, zal er voorgesteld worden om medicatie op te starten.
Er bestaan verschillende groepen medicatie voor de behandeling van hypertensie, die allen wetenschappelijk uitgebreid bestudeerd zijn, en aangetoond hebben om de kans op hart- en vaataandoeningen, en de kans op overlijden als gevolg hiervan, te verlagen.
In functie van uw leeftijd, profiel en onderliggende aandoeningen, zal uw arts u één, of een combinatie van meerdere bloeddrukverlagende middelen voorschrijven. De veiligheid van deze medicatie is uitgebreid bestudeerd, en deze medicatie mag lange tijd worden ingenomen. Sommige medicamenten hebben een kans op bijwerkingen, doch de kans hierop is globaal laag. Bij het optreden hiervan wordt andere medicatie voorgeschreven. Uw arts zal dit met u bespreken.
